‘Al Fadimem’ Türküsünün Saklı Kalmış Gerçek Hikayesi Gün Yüzüne Çıktı
Afyonkarahisar’ın İscehisar ilçesine bağlı Cevizli ve Bayat ilçesine bağlı Sağırlı köylerinde yaşanan ve nesilden nesile aktarılan efsanevi ‘Al Fadimem’ türküsünün ardındaki derin sevda hikayesi, titiz bir çalışmayla aydınlatıldı. Yıllardır dillerden düşmeyen bu hüzünlü öykünün kökenlerine inen bir proje, türkünün ilk sözlerini ve gerçek kahramanlarını gün ışığına çıkardı.
Genç Bir Araştırmacının TÜBİTAK Projesiyle Tarihe Işık Tutuldu
Türk Dili ve Edebiyatı alanında düzenlenen TÜBİTAK 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması kapsamında, İscehisar Faruk Öksüz Anadolu İmam Hatip Lisesi’nden 12. sınıf öğrencisi Ertuğrul Meriç Boydemir, tarih öğretmeni Faruk Karakuş danışmanlığında dikkat çekici bir çalışma yürüttü. ‘Sözden Ezgiye: Fadime ile Efe Kadir’in Hikâyesinin Türküsüyle Yaşayan Belleği’ adını taşıyan bu proje, ‘Al Fadimem’ türküsünün gerçek kökenlerini ve ilk formunu birinci elden kaynaklarla belgelemeyi amaçladı.
Bu kapsamlı araştırma, halk kültürünün önemli bir parçası olan türkülerin zaman içerisindeki değişimini ve anlam kaymalarını gözler önüne sermeyi hedefledi. Projenin temelini, türkünün kahramanları Fadime Bostan ve Efe Kadir ile onların yaşamlarına tanıklık etmiş akrabalar ve köylülerle yapılan derinlemesine mülakatlar oluşturdu.
Bir Sevdanın Türküye Dönüşen Acı Dolu Yolculuğu
Yapılan görüşmeler, türkünün ardındaki dramatik olayı net bir şekilde ortaya koydu. Yetim ve ekonomik durumu elverişsiz olan Efe Kadir, sevdiği Fadime ile evlenebilmek için onu kaçırma kararı aldı. Fadime de bu gönüllü kaçışa razı oldu. Ancak dönemin koşulları gereği, Fadime’nin yaşı resmi kayıtlarda küçük gösteriliyordu. Ailesinin şikayeti üzerine Efe Kadir tutuklanarak cezaevine gönderildi. Bu ayrılık, Fadime’nin başka biriyle evlendirilmesiyle daha da derinleşti. Efe Kadir’in cezaevinde yaşadığı acı ve özlem, onun kaleminden dökülen ve ‘Al Fadimem’ türküsüne ilham veren ağıtlarla yankı buldu.
40 Yıllık Ses Kaydı Projeye Hayat Verdi
Araştırmanın en çarpıcı ve belki de en önemli bulgusu, Efe Kadir’in kendi sesinden yapılmış 40 yıllık bir ses kaydının gün yüzüne çıkarılması oldu. 1985 yılında Belçika’da yaşayan oğlu Hasan Kilci’nin talebi üzerine kaydedilen bu nadide kaset, Efe Kadir’in türkünün dört kıtasını bizzat seslendirdiğini ortaya koydu. Ali Kalkan, Veli Kilci ve aile bireylerinin özenle sakladığı bu kayıt, ‘Al Fadimem’ türküsünün orijinal sözlerine ulaşmada paha biçilmez birincil kaynak niteliği taşıdı.
Saha çalışmaları neticesinde, günümüzde bilinen sözlerden farklı ve daha önce hiç kayıt altına alınmamış kıtaların da derlendiği anlaşıldı. Bu sayede, ‘Al Fadimem’ türküsünün kuşaklar boyunca nasıl bir değişim sürecinden geçtiği, somut verilerle belgelenmiş oldu. bloghaberleri.com.tr olarak, bu değerli çalışmayla kültürel mirasımızın önemli bir parçasının hakikatine ulaştığımızı duyurmaktan gurur duyuyoruz.
