Denizli’nin Saklı Hazinesi Bilim Dünyasıyla Buluştu: ‘Çameli Pelemiri’ Artık Literatürde!
bloghaberleri.com.tr olarak, ülkemizin biyoçeşitliliğine önemli bir katkı sağlayan heyecan verici bir keşfi duyurmaktan gurur duyuyoruz. Denizli’nin doğal güzellikleriyle ünlü Çameli ilçesinden çıkan ve bilim dünyası tarafından tanınan yeni bir bitki türü, Çameli pelemiri adıyla bitki literatüründeki yerini aldı. Bu keşif, Türkiye’nin zengin florasının henüz tam olarak keşfedilmemiş hazinelerini gün yüzüne çıkarıyor.
Emekli Öğretmenin Gözünden Kaçmayan Keşif
Her şey, doğa tutkunu emekli Fen Bilgisi Öğretmeni Rıfat Özdemir’in bir doğa yürüyüşü sırasında dikkatini çeken sıra dışı bir bitkiyle başladı. Özdemir’in gözlemlediği bu bitkinin, daha önce bilinmeyen bir türe ait olabileceği şüphesi üzerine, Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ve Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve ekibi devreye girdi. Yapılan titiz incelemeler sonucunda, bu bitkinin bilim dünyası için yepyeni bir tür olduğu kanıtlandı.
‘Cephalaria cameliensis’ Adıyla Bilim Dünyasına Tanıtıldı
Detaylı morfolojik ve moleküler analizlerin ardından, bitkiye uluslararası bilimsel literatürde ‘Cephalaria cameliensis’ adı verilirken, Türkçe’de ise yöresine ithafen ‘Çameli pelemiri’ olarak adlandırıldı. Bu önemli keşif, Türkiye florasının ne kadar zengin ve henüz keşfedilmeyi bekleyen değerlere sahip olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.
Keşif Süreci ve Bilimsel Kanıtlar
Prof. Dr. Hasan Yıldırım, keşif sürecini şu sözlerle aktardı: “Yeni tür ilk olarak, bölgenin doğasını yakından takip eden ve arazi gözlemleriyle çalışmalara değerli katkılar sunan emekli öğretmen Rıfat Özdemir tarafından fark edildi. Ardından Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümünden Prof. Dr. Ramazan Süleyman Göktürk ile birlikte yürüttüğümüz kapsamlı morfolojik değerlendirmeler, bitkinin mevcut türlerle örtüşmediğini ortaya koydu. Türün yakın akrabalarından ayrıldığı noktaları moleküler düzeyde netleştiren ISSR analizleri ise Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Fen Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Ergun Kaya tarafından titizlikle gerçekleştirildi. Bilimsel çalışmanın tamamlanmasıyla birlikte türün bilim için tamamen yeni olduğu kanıtlandı ve makale, taksonomi alanının saygın dergilerinden Phytotaxa’da yayımlanarak uluslararası literatüre girdi.”
‘Çameli Pelemiri’ Tehlike Altında Olabilir
Yapılan araştırmalar, Çameli pelemiri‘nin yalnızca Denizli-Çameli ve Muğla-Fethiye arasındaki dar bir coğrafyada, 1350-1850 metre yüksekliklerde yayılış gösterdiğini ortaya koydu. Türün sınırlı yaşam alanı ve bölgedeki yoğun otlatma baskısı göz önüne alındığında, Prof. Dr. Yıldırım, bu yeni türün IUCN kriterlerine göre ‘Tehlikede (EN)’ kategorisinde değerlendirilmesini önerdi.
Türkiye, Cephalaria Cinsi İçin Önemli Bir Merkez
Prof. Dr. Yıldırım, Cephalaria cinsinin dünya genelindeki dağılımına dikkat çekerek, Türkiye’nin bu cins için önemli bir çeşitlenme merkezi olduğunu vurguladı. Son tanımlanan ‘Çameli pelemiri’ ve ‘Cephalaria dumanii’ türleriyle birlikte Türkiye’deki toplam Cephalaria tür sayısı 49’a yükselirken, endemik tür sayısı ise 25’e ulaştı. Bu durum, Anadolu’nun küresel önemini ve yüksek endemizm oranını bir kez daha kanıtlıyor.
bloghaberleri.com.tr olarak, bu tür keşiflerin ülkemizin doğal mirasının korunması ve tanıtılması açısından ne kadar değerli olduğunu biliyoruz. Çameli halkının ve yerel yönetimlerin doğaya sahip çıkma duyarlılığının bu tür keşiflere ilham vermesi, bizler için gurur verici.
